Ronny Vandenbroele:

Leopold II en Congo Vrijstaat

vrijdag 10 februari 2023, 14 uur
Van Den Heuvelinstituut,
Aula 1.29, Vesaliusstraat 21, 3000 Leuven.

Toegang gratis, wel vooraf inschrijven zodat we de deelnemers kunnen verwittigen in geval van overmacht.

De jaren 1800: de industriële veranderingen zijn even groot als wat wij de laatste 30 jaar meemaken. De industriële revolutie brengt talloze fabrieken voort. Die zoeken naar grondstoffen en afzetmarkten. In Afrika moeten de grote ontdekkingen nog plaatsvinden: ze zijn voor tachtig procent onbekend. Ontdekkingsreizigers doorkruisen de hele negentiende eeuw het Afrikaanse continent.

In 1830 scheurt België zich af van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. De eerste koning, Leopold I, is

bezeten met het idee dat het pas gecreëerde België een kolonie moet hebben. Hij doet in zijn 35 jaar koningschap wereldwijd 50 pogingen om er één te bemachtigen. Ze mislukken allemaal.

Zijn zoon en opvolger, Leopold II, neemt het kolonisatie-idee van zijn vader over. De eerste tien jaar van zijn koningschap doet hij 24 vergeefse pogingen in het Midden en Verre Oosten. Vanaf 1875 richt hij zijn pijlen op Afrika. Dankzij Henri Morton Stanley, de beroemdste ontdekkingsreiziger uit die tijd, slaagt Leopold II erin ten persoonlijke titel een enorm stuk Afrika onder zijn controle te brengen. Hij doopt het 'Congo Vrijstaat'.

In die nieuwe staat ondertekenen vooral jongeren driejarige contracten met lage wedden, vaak aangevuld met premies. Ze krijgen in de meestal afgelegen districten en staatsposten zowel bestuurlijke, politionele als gerechtelijke bevoegdheden die hun petje ver te boven gaan. De afwezigheid van enige controle leidt tot een gevoel van almacht en straffeloosheid.

De opbouw van de nieuwe staat gaat dan ook gepaard met veel geweld.

De droom van Leopold kost massa’s geld. De eerste tien jaren resulteren in een steeds aangroeiende schuldenberg. En dan gebeurt er een mirakel dat alle financiële problemen van de kaart veegt.

Voor de oorspronkelijke inwoners wordt Congo Vrijstaat echter een hel. Ze worden als slaven ingezet om aan de hebzucht van één man te voldoen, Leopold II.

Oud-kolonel Ronny Vandenbroele is 8 jaar lang woordvoerder geweest van 5 ministers van landsverdediging. Met zijn ministers ging hij herhaaldelijk naar conflictgebieden waar Belgische militairen ingezet werden zoals de tweede Golfoorlog(1993), Congo(1991), Somalië(1993), Rwanda(1994) en ex-Joegoslavië (1991-1999).

Naast zijn militaire carrière was hij ook directeur van de dienst communicatie van KU Leuven.

Annemie De Leyn, 23 september 2022